راديو دويچه وله : انتقال آب رودخانه‌ي مرزي ارس به درياچه‌ي اروميه مخالفت دولت آذربايجان را برانگيخت. وزير محيط زيست آذربايجان گفت، تهران بايد رضايت باكو را براي انتقال آب ارس به درياچه اروميه جلب كند.
آيا اقدام ايران زمينه‌ي قانوني دارد؟
محمد‌جواد محمدي‌زاده، معاون رئيس جمهوري و رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست ايران، از برنامه‌ي پنج
ساله‌ي دولت براي حل مشكل درياچه اروميه و اختصاص ۱۳۵۰ ميليارد تومان در اين رابطه خبرداد.
محمدي‌زاده گفته است اين مبلغ قراراست صرف انتقال آب رودخانه‌هاي ارس و كردستان به درياچه‌ي اروميه شود. مقام‌هاي ايران همچنين تاييد كردند اين طرح حداكثر تا سه سال ديگر نهايي خواهد شد.
كارشناسان اختصاص بودجه‌ي دولت را براي حل خشكي درياچه اروميه گامي مثبت مي‌دانند. گرچه برخي از آنها درباره‌ي اقدامات عملي دولت ايران ترديد نشان مي‌دهند.
مخالفت جمهوري آذربايجان با راه حل مقام‌هاي ايراني
جمهوري آذربايجان با طرح ايران براي انتقال آب رودخانه‌ي ارس مخالفت مي‌كند. آذربايجان و ايران توافق كرده‌اند كه انرژي برقي و منابع آبي رودخانه مرزي ارس بين دو كشور به طور مساوي تقسيم شده و از آن استقاده مشترك ببرند.
افزون بر آن هر دو كشور بر سر حجم ذخيره‌سازي آب در سدهاي مشترك "ارس" و "موغان" و نحوه‌ي بهره‌برداري از آن براي زمين‌هاي كشاورزي در هنگام بروز خشكسالي موافقت كردند.
ذالغا خاتين اوغلو، مقام‌هاي جمهوري آذربايجان نگران انتقال آب ارس به درياچه اروميه هستند
دالغا خاتين‌اوغلو رئيس بخش فارسي خبرگزاري ترند نيوز در باكو دراين‌باره به دويچه‌وله مي‌گويد: «طبق قراردادي كه ميان ايران و آذربايجان در رابطه با ميزان برداشت آب از رود ارس امضاء شده، هر دو كشور متعهد شده‌اند براي استفاده از آب ارس در چارچوب ميزاني كه در قرارداد مشخص شده است، آب برداشت كنند. اما درياچه‌ي اروميه سالانه حداقل نياز به 3 ميليارد مترمكعب آب دارد كه اين رقم بسيار زيادي است و جمهوري آذربايجان با آن موافقت نمي‌كند».
دلايل مخالفت جمهوري آذربايجان با انتقال آب ارس
وزير محيط زيست آذربايجان گفته است كه برداشت بي‌رويه از آب ارس باعث برهم خوردن تراز اكولوژيك رود ارس خواهد شد. به قول كارشناسان جمهوري آذربايجان "كاهش آب رودخانه" يا حتي "تغيير مسير آب"، بر سيستم اكولوژيك منطقه زيان‌آور خواهد بود.
باقراف با اشاره به قرارداد دوطرفه ايران و آذربايجان مبني بر استفاده مشترك و مساوي از آب رود ارس گفته است كه طبق قرارداد، ميزان حق استفاده طرفين از آب ارس براي كشاورزي و مسائل ديگر مشخص است. با توجه به ادعاي اين مقام جمهوري آذربايجان آيا سخنان او زمينه‌ي قانوني دارد؟
آيا اعتراض جمهوري آذربايجان زمينه‌ي قانوني دارد؟
علي محجوبي، مدير دفتر كلاوديا روت، رئيس حزب سبزهاي آلمان، درباره‌ي زمينه‌ي قانوني اظهارات مقام آذري چنين توضيح مي‌دهد: «اظهارنظر وزير محيط زيست و منابع طبيعي جمهوري آذربايجان زمينه‌ي قانوني دارد. چون در خصوص رودخانه‌هايي كه مرز مشترك كشورهاي دوطرف رودخانه هستند و يا خود رودخانه به عنوان رگ حياتي چند كشور مثل نيل و مكونگ در آسياي جنوب شرقي، با همكاري سازمان ملل متحد هميشه رژيم آبي مشتركي مد‌نظر بوده و باهمكاري و توافق دوطرف آب رودخانه تقسيم يا از آن استفاده بهينه مي‌شود». بنظر اين كارشناس تنش‌و مجادلات لفظي اخير بين دو كشور سبب شده كه مقام‌هاي آذري "كمي زودتر از موعد" اظهارنظر كنند.
خطرات انتقال آب رودخانه‌ي ارس به درياچه اروميه
آقاي محجوبي كه در حزب سبزهاي آلمان در خصوص مسائل قفقازجنوبي هم فعالت مي‌كند و با وضعيت جمهوري آذربايجان آشنايي دارد به دويچه‌وله چنين مي‌گويد: «غير از اهميت آب ارس براي زمين‌هاي زرارعي در آذربايجان اين رودخانه اهميت فراواني در حوزه‌ي آبريز درياي خزر دارد و براي اكوسيستم جمهوري آذربايجان و دشت مغان ايران اهميت حياتي دارد. دشت مغان وابسته به رژيم آبي و اكوسيستمي است كه رودخانه‌ي ارس عامل تعيين كننده‌ي اين رژيم است، بنابراين جمهوري آذربايجان اين حق را دارد كه اگر حكومت ايران قصد انتقال آب ارس را دارد به موقع مطلع شود و ايران با طرف جمهوري آذربايجان دراين‌باره صحبت بكند».
تظاهرات در باكو در اعتراض به خشكي درياچه اروميه
در اعتراض به خشك شدن درياچه‌ي اروميه، همزمان با تبريز و اروميه، عده‌اي از شهروندان جمهوري آذربايجان نيز در مقابل سفارت ايران در باكو تجمع كردند. تظاهركنندگان دولت احمدي نژاد را متهم اصلي خشك شدن اين درياچه مي‌دانند و خواستار آزادي بازداشت‌شدگان در تظاهرات تبريز و اروميه شدند.
صابير رستمحانلي، نماينده پارلمان جمهوري آذربايجان خواستار گفتگو با ايران است
آقاي صابير رستمخانلي، نماينده‌ي مجلس جمهوري آذربايجان و رئيس "كنگره آذربايجانيان جهان" نيز در اين تظاهرات شركت كرد. وي در گفتگو با دويچه وله خاطرنشان كرد: «ما در مقابل سفارت ايران در باكو تجمع كرديم و خواستيم باب ديالوگ را با طرف ايراني بازكنيم. اما آنها به خواسته‌هاي ما بي‌توجهي كردند. در روز تظاهرات در و پنجره سفارت را بستند و تاكنون به درخواست‌هاي ما پاسخي نداده‌اند».
صابير رستمخانلي تاكيد دارد كه دولت آذربايجان در مسائل داخلي ايران دخالت نمي‌كند، اما كنگره‌ي آذربايجانيان دنيا وظيقه دارد هرگونه مسئله‌ي مربوط به آذربايجاني‌ها را رسيدگي كند. اين نماينده‌ي پارلمان جمهوري آذربايجان همچنين مي‌گويد، اعتراض كنوني دولت آذربايجان به انتقال رودخانه آب ارس ربطي به اين تظاهرات نداشته است
نادرستي ايده انتقال آب ارس
به عقيده كارشناسان تخصيص بودجه ۱۳۵۰ ميليارد تومان براي نجات درياچه اروميه از طرف ايران اقدامي مثبت تلقي مي‌شود. اما اين اقدام به نظر آنها بايد بصورت علمي و كارشناسانه انجام گيرد.
علي محجوبي از حزب سبزهاي آلمان كه در زمينه‌ي مشكل درياچه اروميه آگاهي دارد، دراين‌باره به دويچه وله چنين مي‌گويد: «ايده‌ي استفاده از آب رود ارس براي پر كردن درياچه‌ي اروميه كاملا غلط و بي‌اساس است، چون كه رودخانه‌ي ارس چندين متر پائين‌تر از درياچه‌ي اروميه قرار دارد. ما در آنجا به پمپاژ بسيار پرخرج و گراني نياز داريم و در كشوري مثل ايران كه با سوء مديريت در عرصه‌هاي فني و صنعتي مشكلاتي وجود دارد، اين‌همه مصرف انرژي و سرمايه‌گذاري پايه‌ي معقول و اقتصادي نخواهد داشت.»
بنظر اين كارشناس بهترين راه حل مشكل خشكي درياچه‌ي اروميه گشودن سدها و بندهايي است كه بر روي رودخانه‌هاي منتهي به درياچه‌ي اروميه احداث شده است. وي اين اقدام را در قياس با انتقال آب ارس به درياچه اروميه به مراتب كم هزينه‌تر و طبيعي‌‌تر مي‌داند.