درادامه روند وخيمترشدن مناسبات تركيه و اسرائيل، سرنشينان اسرائيلي و ترك در سه پرواز هوايي مسافربري در مسير ميان دو كشور، از رفتارهاي «غيرعادي» و «تحقيرآميز» مأموران امنيتي در فرودگاه كشور مقابل خبر ميدهند.
دهها نفر از شهروندان اسرائيلي كه بامداد دوشنبه براي سفر به استانبول تركيه رفته بودند، براي ساعاتي در فرودگاه بين المللي كمال آتاتورك بازداشت شدند و مورد پرسشهاي متعدد قرار گرفتند.
دهها شهروند اسرائيلي ديگر نيز كه داراي اسامي عبري بوده و يا زاده اسرائيل بودند در پرواز ديگري در مسير استانبول به تل آويو بازجويي شدند.
در عين حال تركيه نيز از رفتار تحقيرآميز با شهروندان خود در پروازي در روز يكشنبه به اسرائيل خبر داده است.
گزارشها حاكي است كه تمامي مسافران اسرائيلي پرواز شماره ۷۹۳ «توركيش ايرويز» كه روز دوشنبه با از اسرائيل به استانبول تركيه آمده بودند، به درخواست مأموران فرودگاه از مسافراني كه گذرنامهها غير اسرائيلي داشتند جدا شدند و تك تك آنها براي ساعاتي مورد بازجويي قرار گرفتند.
در اين پرواز حدود هفتاد اسرائيلي حضور داشتند كه شماري از آنها براي كارهاي تجاري عادي خود و گروهي ديگر نيز با هدف گردشگري به تركيه رفته بودند.
مسافران اسرائيلي اين پرواز در مصاحبه با رسانههاي اسرائيلي با اشاره به اينكه اكثر آنها در طول سالهاي بسياري مرتباً به تركيه سفر كردهاند، گفتهاند از اين كه براي نخستين بار اينگونه مورد بازجويي قرار گرفتهاند «شديداً شوكه شدهاند».
الف. كه يك بازرگان اسرائيلي است كه به گفته خودش سيزده سال است كه مرتباً به منظور تجارت به تركيه ميرود، به «واي.نت»، وبسايت روزنامه يديعوت آخرونوت، گفته است كه پس پرواز به تركيه و پاي نهادنش در فرودگاه استانبول، گذرنامهاش توسط مأموران فرودگاه تحويل گرفته شده و وي نيز براي ساعاتي با حضور در اتاقي در فرودگاه از سوي افسران فرودگاه استانبول مورد بازجويي قرار گرفته است.
مسافران به رسانههاي اسرائيلي گفتهاند كه تمامي وسايل شخصيشان همراه با پولي كه در اختيار داشتهاند، به طرزي «تحقيرآميز» تفتيش شده است.
همزمان، پيش از حركت پرواز ديگري كه در ساعات بعدي از استانبول به مقصد اسرائيل حركت ميكرد، بار ديگر دهها اسرائيلي ديگر كه در راه بازگشت به كشور خود بودند، در فرودگاه آتاتورك مورد بازجويي «غير عادي» قرار گرفتند.
حتي مسافراني كه گذرنامه كشورهاي ديگر، از جمله آمريكا، استراليا يا آفريقاي جنوبي را داشتند اما نام شان عبري بود و يا محل تولد آنها اسرائيل بود، براي ارائه گذرنامه اسرائيلي «تحت فشار زياد» قرار گرفتهاند.
يك زن يهودي زاده شده در اسرائيل كه شهروند آفريقاي جنوبي است به راديو اسرائيل گفته است كه او و ساير زنان يهودي اين پرواز مجبور به در آوردن لباسهاي خود شدهاند و مورد بازجوييهاي بدني «تحقيرآميز» قرار گرفتهاند.
بنا به تأكيد مسافران اين خطوط و رسانههاي اسرائيلي، از خرداد سال گذشته كه ماجراي كشتي ماوي مرمره موجب تنشي جدي در مناسبات اسرائيل و تركيه شد، هرگز در پروازهاي ميان اسرائيل و تركيه چنين رخدادهايي به وقوع نپيوسته بود.
وزارت خارجه اسرائيل اعلام كرده است كه اين حوادث را در دست بررسي دارد.
درتماسهاي اوليه با وزارت خارجه تركيه، مقامات اين كشور گفتهاند كه هيچ دستوري مبني بر بازداشت عامدانه اسرائيليها در فرودگاههاي تركيه صادر نشده است.
در پي ادامه خودداري اسرائيل از پوزشخواهي از تركيه به خاطر حمله سربازان اسرائيلي به كشتي تركيهاي «ماوي مرمره» كه ۹ كشته بر جاي گذاشت، تركيه روز جمعه از اخراج سفير اسرائيل و معاون او از آنكارا و كاهش سطح روابط خود با اسرائيل خبر داد.
دولت اسرائيل ابراز آمادگي كرده بود كه به جاي پوزشخواهي، ميزان غرامت پرداختي به خانوادههاي قربانيان و آسيبديدگان ديگر را افزايش دهد و يك سري گامهاي ديگر در راستاي «حسن نيت» بردارد، اما تركيه اينها را جايگزين پوزشخواهي ندانست.